Tổng Kết Hoạt Động Đấu Tranh Vì Công Lý Cho Nạn Nhân Formosa Năm 2024

Cổ Phiếu Formosa Giảm 54%, Chủ Tịch Tập Đoàn Jason Lin Mất Chức
Formosa Bị Phạt Hơn 23 Triệu USD Vì Tiếp Tục Xả Thải Tại Nam Texas
Kế Hoạch Hành Động Năm 2025
Biểu Tình Tại Trụ Sở Hyundai Ở Nam California Đầu Năm 2025

* Bản tin JFFV
(Hình ảnh JFFV & IMFPA)

Năm 2024: Năm Đỉnh Điểm của Cuộc Tranh Đấu Tìm Công Lý cho Nạn Nhân Formosa

Năm 2024 chứng kiến những nỗ lực chưa từng có của Hội Justice for Formosa’s Victims (JFFV) và Liên Minh Giám Sát Formosa (IMFPA), phối hợp cùng nhiều tổ chức bảo vệ môi trường và nhân quyền tại Đài Loan, Hoa Kỳ, và thế giới, với sự hỗ trợ mạnh mẽ từ cộng đồng người Việt hải ngoại. Các hoạt động vận động pháp lý, chính trị, và truyền thông đã hướng tới các cơ quan hành pháp, tư pháp tại Hoa Kỳ, Đài Loan, Việt Nam, Liên Hiệp Quốc và dư luận quốc tế. Đồng thời, các cuộc biểu tình trước nhà máy và trụ sở Formosa đã tạo sức ép lớn, khiến danh tiếng và tình hình tài chính của tập đoàn này suy giảm nghiêm trọng.

Vận Động Chính Phủ và Quốc Hội Hoa Kỳ

Tại Hoa Kỳ, Hội JFFV và IMFPA đã tổ chức ít nhất hai cuộc gặp gỡ với đại diện Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ. Trong các buổi làm việc này, họ đã trình bày:

Vấn đề ô nhiễm tại Texas: Mặc dù tiền phạt lên tới trên $23 triệu Mỹ kim, nhà máy Formosa tiếp tục xả thải các viên nhựa (pellets) vào kênh rạch tại Nam Texas, gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Nhiều sinh vật như tôm, cá, chim, gia súc (trâu, bò, ngựa) đã bị ảnh hưởng, và các nghiên cứu của Đại học Texas A&M cho thấy những viên nhựa này có khả năng gây ung thư cho con người.
Thảm họa môi trường tại Việt Nam năm 2016: Hậu quả của việc Formosa xả thải chất độc tại biển miền Trung Việt Nam vẫn chưa được giải quyết triệt để. Hàng trăm ngàn gia đình mất kế sinh nhai, phải di cư, và nhiều trẻ em không được đến trường. Việc đền bù thiếu công bằng; hàng nhiều ngàn người không nhận được đền bù và bị đàn áp khi khiếu kiện. Hơn 50 người đã bị bắt giam, trong đó hơn 20 tù nhân lương tâm vẫn còn bị giam giữ tính đến nay.

Hội JFFV, IMFPA và các tổ chức nhân quyền đã hỗ trợ 7.874 nạn nhân kiện Formosa tại Đài Loan và Hoa Kỳ. Tối cao pháp viện Đài Loan đã cho phép nạn nhân được quyền khiếu kiện, tuy nhiên, chính quyền Việt Nam liên tục gây khó khăn, đe dọa và cản trở các nạn nhân hoàn thiện hồ sơ khiếu kiện.

Đại diện chính phủ Hoa Kỳ đã ghi nhận các vấn đề này, đồng thời đưa ra khuyến cáo với Formosa và đặc biệt chú ý đến tình trạng của hơn 20 tù nhân lương tâm tại Việt Nam.

*Hình trái và giữa, thành viên của Liên minh IMFPA tại Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ. Hình phải: Liên minh chuẩn bị cho cuộc biểu tình tại New York tháng 3/ 2024*

Áp Lực từ Quốc Hội Hoa Kỳ

Ngày 2 tháng 8 năm 2024, chín dân biểu lưỡng đảng Hoa Kỳ đã gửi thư đến Thủ tướng Phạm Minh Chính, yêu cầu chính phủ Việt Nam:

Đòi hỏi Formosa bồi thường xứng đáng cho các nạn nhân.
Làm sạch môi trường biển bị ô nhiễm và thực hiện khảo sát độc lập để bảo đảm môi trường được cải tạo.
Trả tự do cho hơn 20 tù nhân lương tâm vẫn đang bị giam giữ.

Dù vậy, sau 5 tháng, chính phủ Việt Nam vẫn chưa có hồi đáp.

*9 Dân biểu lưỡng đảng Hoa kỳ đã gửi thư can thiệp tới thủ tướng Phạm Minh Chính*

Tại Liên Hiệp Quốc

Tháng 5/2024, sau khi nhận được đơn tố cáo từ Hội JFFV và Liên Minh IMFPA, Ủy ban Điều tra Đặc biệt của Liên Hiệp Quốc đã gửi khuyến cáo đến:

Formosa Hà Tĩnh: Chủ tịch Trương Trấn Thành: Yêu cầu đền bù xứng đáng cho nạn nhân, dọn sạch môi trường và thả tù nhân lương tâm.
Jason Lin – Chủ tịch Formosa Plastics Group: Kêu gọi giải quyết triệt để thảm họa và ngăn ngừa tái phạm.
Thủ tướng Phạm Minh Chính: Đề nghị khảo sát độc lập, thả tù nhân và bảo đảm quyền khiếu kiện của nạn nhân.

Hiện tại, Formosa Hà Tĩnh đã phản hồi với lập luận quen thuộc rằng sự cố là “ngoài ý muốn” và đây là “trường hợp riêng lẻ” đã được giải quyết, dẫn chứng từ cựu Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc.

Hội JFFV và IMFPA đã phản bác, cung cấp bằng chứng thực tế, từng điểm và cho rằng những tuyên bố của cựu thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc không đáng tin cậy vì chính bản thân ông ta đã phải buộc từ chức vì dính líu đế nhiều vụ hối lộ nghiêm trọng. Lá thư của hội JFFV và Liên Minh IMFPA cho đến nay vẫn chưa nhận được hồi đáp.

Biểu Tình và Hỗ Trợ Quốc Tế

Các cuộc biểu tình quy mô lớn đã diễn ra tại nhiều địa điểm trong năm 2024, bao gồm Tòa Bạch Ốc, New York, Houston, và các trụ sở chính của Formosa. Đồng hương từ khắp nơi, đặc biệt cộng đồng người Việt ở Washington D.C., Pennsylvania, New York, New Jersey, và Houston, đã tham gia tích cực với rừng cờ vàng và hình ảnh các tù nhân lương tâm. Riêng cuộc biểu tình tại văn phòng chính của Formosa tại New Jersey, 6 người biểu tình đã chận cổng ra vào của Formosa, bà Diane Wilson, Chủ tịch hội San Antonio Waterkeepers đã tự buộc cổ vào giây xích của cổng của văn phòng Formosa. Sáu người biểu tình đã bị bắt và đang chuẩn bị ra tòa. Nhưng họ quyết tâm trở lại và tiếp tục biểu tình cho tới khi yêu sách của họ được giải quyết. Một số phóng sự trên báo chí và truyền hình của các đài Việt Mỹ trong links dưới đây để kính tường:

Đài VIETV: Biểu Tình Yểm Trợ Tù Nhân Chính Trị Formosa và đòi hỏi quyền lợi cho ngư dân Việt Nam

Đài Spotlight News, New Jersey & PBS: Biểu tình phản đối Formosa gây ô nhiễm

Đài CW39 Houston: Biểu tình vì công lý: Phản đối Formosa Plastics ở Houston

Plastics News: Người biểu tình bị bắt trước trụ sở Formosa

Path/New Jersey/ Livingston: Biểu tình phản đối Formosa ở Livingston, bang New Jersey, sáu người bị bắt

Thực Trạng Môi Trường và Hậu Quả

Biển miền Trung: Dù cá đã trở lại, sản lượng không đủ để ngư dân đánh bắt để sinh sống. Nạn nhân yêu cầu khảo sát môi trường độc lập liên tục bị từ chối. Người dân vẫn chưa được đền bù thỏa đáng và trên 20 tù nhân lương tâm vẫn còn bị giam cầm trong tù.
Nhà máy Sunshine, Louisiana: Formosa vẫn theo đuổi dự án bất chấp cảnh báo.
Nhà máy tại Point Comfort, Texas: Vi phạm xả thải hơn 700 lần kể từ năm 2021, tổng tiền phạt vượt $23 triệu, và đang tiến hành việc nới rộng một diện tích đáng kể
Cổ phiếu Formosa: Tuột dốc 54% trong ba năm qua. Chủ tịch Jason Lin đã phải từ chức và người thay thế là Wen-Bee Kuo.

Tiến Triển và Kế Hoạch Hành Động 2025

Trước sự xem thường những đòi hỏi chính đáng của công ty Formosa, Liên minh IMFPA và các tổ chức tranh đấu cho môi trường và nhân quyền đã thảo ra một chương trình hành động tích cực cho 2025:

Tiếp tục những chương trình của năm 2024.
Vận động các trung tâm tài chính: Gửi thư đến các ngân hàng lớn đang đầu tư hoặc cho Formosa vay yêu cầu ngừng hỗ trợ tài chính cho Formosa.
Nghiên cứu hệ thống phân phối: Dù là mua sản phẩm của Formosa, hay bán nguyên vật liệu cho họ, để thông tin về cách làm ăn không bảo vệ môi trường và sức khỏe của người dân gây áp lực tới đại chúng.

Cuộc biểu tình đầu tiên của năm 2025 sẽ diễn ra trước bản doanh của công ty Hyundai, khách hàng mua thép nhiều nhất của Formosa Hà Tĩnh, tại Fountain Valley, California: Trong nỗ lực gây áp lực với hệ thống phân phối của Formosa, hai tổ chức Mighty Earth và Empower hợp tác với hội JFFV và Liên minh IMFPA đang kêu gọi công ty Hyundai ngừng mua thép từ Formosa Hà Tĩnh để chế tạo ra xe Hyundai bán trên toàn thế giới.

Trong hơn một năm qua, Hyundai và một số chi nhánh nhận 271 chuyến hàng từ nhà máy thép Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh Việt Nam, công ty là thủ phạm chính gây nên thảm hoại môi trường tại miền trung Việt Nam năm 2016, với trị giá trên $1 tỷ Mỹ kim. Ngoài lời kêu gọi, họ sẽ tổ chức một cuộc biểu tình trước văn phòng chính (headquarter) của công ty Hyundai, tọa lạc tại số 10550 Talbert Ave, Fountain Valley, California.

Hội JFFV thiết tha kêu gọi đồng hương, đặc biệt tại Nam California, tham gia biểu tình, hỗ trợ cho nạn nhân Formosa và bảo vệ môi trường biển miền Trung Việt Nam vào ngày 28 tháng 1, 2025. Chúng tôi sẽ có thông báo trên báo chí truyền thông và các mạng xã hội để kính tường.

Nhân dịp Noel và Năm Mới 2025, toàn thể. Hội Đồng Quản Trị, Ban điều hành và thành viên của hội JFFV, kính chúc quý ân nhân, quý thân hào nhân sĩ, quý thân hữu và đồng hương một mùa Giáng Sinh và Năm Mới sức khỏe dồi dào, an khang và thịnh vượng.

Mọi chi tiết xin Liên lạc: