Photo credit: EJA
Kính thưa
• Tòa Tối Cao Pháp Viện
• Quý đại diện các đoàn thể và cơ quan truyền thông,
Ngày 20 tháng 3 năm 2020, tòa Thượng Thẩm Đài Loan đã bác đơn kiện của 7,875 nạn nhân của thảm họa môi trường do công ty Formosa Gang Thép Hà Tĩnh gây nên. Họ đã đau buồn và thất vọng về quyết định của Tòa Thượng Thẩm vì quyền thưa kiện 13 công ty của Tập Đoàn Formosa về trách nhiệm hủy hoại môi trường biển, và cuộc sống vật chất lẫn tinh thần của họ đã một lần nữa bị tòa án Đài Loan từ chối .
Lý do bác đơn kiện của Tòa án sơ thẩm và Thượng Thẩm là các nạn nhân phải khiếu kiện tại Việt Nam vì vụ việc xảy ra tại Việt Nam và chỉ có Việt Nam họ mới có một phán quyết công minh?
Thưa quý vị,
Cả hai tòa án đều không xem xét hồ sơ của hàng ngàn nạn nhân với những chứng cứ rõ ràng rằng họ đã làm tất cả những gì họ đã phải làm tại Việt Nam, nhưng họ đã không thể đưa vụ việc ra tòa vì tại một nước theo chế độ công sản độc tài theo mô hình của Trung cộng; nhà nước Việt Nam nắm cả ba quyền Hành pháp, Lập pháp và Tư pháp nên khi nhà nước quyết tâm bảo vệ Formosa vì Formosa đem lại lợi ích riêng cho họ qua hối lộ, qua những đặc quyền đặc lợi mà họ được nhận từ công ty này. Nhà nước Việt Nam đã dùng bạo lực để bóp miệng người dân, không cho họ có tiếng nói để nói lên những thiệt hại của họ, không cho họ có thể có một phiên tòa. Mọi việc nhà nước Việt Nam và công ty Formosa tự ý quyết định, ngay cả việc đền bù $500 triệu đô la, các nạn nhân thực sự bị thiệt hại trong thảm họa này không được có ý kiến gì. Một số đông trong số những người nộp đơn kiện tại tòa Đài Loan là những người chưa hề được đề bù hoặc đền bù không thỏa đáng so với những thiệt hại của họ.
Các nạn nhân đã làm đơn với đầy đủ chứng cớ để nộp tại tòa Việt Nam. Đơn của họ bị trả về với lý do không đủ chứng cớ, nhưng tòa VN không nói rõ là những chứng cớ gì để người dân có thể bổ túc. Khi người dân đi nộp đơn kháng án thì họ bị công an nhà nước chận đường đánh đập dã man. Nhiều người bị thương và bị tật nguyền suốt đời. Rất nhiều người đã bị bắt, bị bỏ tù với những bản án nặng nề 20 năm, 14 năm, 10 năm, 9 năm… Có rất nhiều người phải chạy trốn và hiện còn đang phải ẩn náu vì họ còn đang bị săn đuổi.
Luật sư chúng tôi có đầy đủ nhân chứng và vật chứng về những điều kể trên. Chúng tôi hôm nay đến đây trước Tối Cao Pháp viện, cơ quan tư pháp tối cao của Đài Loan với một thỉnh cầu tha thiết xin Tòa hãy xem xét hồ sơ của các nạn nhân để họ có được một phiên tòa để họ được nói lên những oan ức của họ. So với những gì họ đã phải trải qua tại tòa án Việt Nam, thì tòa án Đài Loan với tính độc lập của một nước dân chủ tự do, chắc chắn rằng tòa Đài Loan sẽ là nơi các nạn nhân có thể tìm thấy công lý gấp trăm, hay phải nói gấp ngàn tòa Việt Nam.
Mặc dù Tòa Thượng Thẩm Đài Loan đã đưa lý do rằng việc điều tra vụ việc xảy ra sẽ bị khó khăn vì nó đã xảy ra tại Việt Nam. Nhưng chúng tôi tin tưởng rằng tòa sẽ có cách để giải quyết vấn đề này, tuy khó nhưng không là không thể như hoàn cảnh của các đương đơn hiện tại trước tòa Việt Nam.
Đời sống của họ thực sự đã tan nát kể từ khi thảm họa này xảy ra. Vì mất nghề sinh sống, một số đông những ngư phủ hoặc những người làm những nghề tự do như đánh cá, buôn bán hải sản, chủ các công ty đan lưới, sửa tàu, nuôi cá lồng bè… nay phải rời ra gia đình đi tìm việc làm thuê, làm mướn tại các tỉnh miền Nam Việt Nam hay sang Kampuchia, Lào, hoặc xa hơn nữa là Nam Hàn, Nhật, Trung Cộng, hoặc ngay chính tại Đài Loan đây. Với số lương thấp, chi phí cao, tiền dành dụm gửi về gia đình thật ít ỏi. Bao nhiêu cảnh cha, hay mẹ không nhà, các con phải sống vói ông bà, cô chú vì cha mẹ phải đi kiếm ăn xa. Sự chia cắt gia đình cũng khiến bao cảnh đổ vỡ khiến bao nhiêu con trẻ phải sống trong cảnh thiếu thốn tình thương và giáo dục của cha mẹ.
Đài Loan luôn hãnh diện là một quốc gia đứng hàng đầu trong cuộc chiến đấu cho dân chủ, tự do, công bằng tại Á Châu. Đài Loan trong những ngày chống dịch COVID Wu Hang đã và đang được thế giới mến phục về những thành quả y tế và khoa học đã chận đứng được sự lây lan bùng phát của đại dịch. Chúng tôi chắc chắn rằng vụ án Formosa gây ô nhiễm môi trường miền Trung Việt Nam đã và đang được dư luận thế giới theo dõi. Nếu Đài Loan không cho những nạn nhân nghèo khổ, bị thiệt hại đến đời sống vật chất và tinh thần do sự làm ăn của chính những công ty Đài Loan chỉ vì lợi nhuận mà coi thường nhân mạng và đời sống của người dân của một nước kém mở mang, nghèo khó hơn mình, thì dư luận thế giới sẽ rất ngạc nhiên và mất niềm tin vào những giá trị dân chủ, tự do, công bằng mà Đài Loan vẫn hãnh diện là đang đứng hàng đầu cho cuộc đấu tranh này.
Chúng tôi tha thiết khẩn nài; xin cho những nạn nhân của thảm họa môi trường do công ty Formosa gây nên một phiên tòa tại Đài Loan.
Xin chân thành cám ơn kính chúc sức khỏe và bình an đến quý vị và gia đình.
Công-lý cho Nạn-nhân Formosa 