10 CÂU HỎI NHIỀU NGƯỜI THẮC MẮC LIÊN QUAN ĐẾN VỤ KIỆN FORMOSA

Dai diện của tòa ra nhận đơn kháng án

Đại diện của tòa ra nhận đơn kháng án.

Q 1: Hội JFFV đã làm những gì cho các nạn nhân của thảm họa môi trường – do 
công ty Formosa gây nên vào tháng 4, 2016?

A 1: Hội JFFV đã giúp 7,875 nạn nhân nộp đơn kiện tại 3 tòa án:

  1. Ngày 11 tháng 6, 2019 tại Tòa án Đài Loan.
  2. Ngày 27 tháng 6, 2019 – tại Tòa án Liên bang Hoa Kỳ, New Jersey.
  3. Ngày 27 tháng 5, 2019 – tại Hội Đồng Nhân Quyền, Liên Hiệp Quốc.

Q 2:  Vì sao phải kiện nhiều tòa án như vậy?

A 2:  Vì Hội JFFV quyết tâm giúp các nạn nhân đi đến tận cùng – để đòi hỏi công lý.  Kiện tại Đài Loan và Hoa Kỳ vì đã có 13 công ty gốc Đài Loan, và 3 công ty gốc Hoa Kỳ, đứng trong Hội Đồng Quản Trị làm nên công ty Gang Thép Formosa Hà Tĩnh. Kiện tại Hội Đồng Nhân Quyền của Liên Hiệp Quốc – vì người dân đã không được đảm bảo được sống trong không khí sạch, nước sạch. Sau khi Formosa gây ra thảm họa, người dân không được đền bù hoặc đền bù không xứng đáng. Khi đi kiện thì bị bắt bớ, bị đánh đập và bị bỏ tù với những bản án nặng nề. Tại cả 3 tòa án, các nạn nhân đòi hỏi thủ phạm Formosa phải làm sạch môi trường bị ô nhiễm & bồi thường thỏa đáng
các thiệt hại vật chất, tinh thần của các nạn nhân & thả lập tức và vô điều kiện những  người đang bị bắt bớ, tù đày.

Q 3: Hiện vụ kiện đang trong giai đoạn nào?

A 3:  Ngày 14 tháng 10, 2019, tòa Sơ Thẩm Đài Bắc đã ra phán quyết với 3 điểm:

  1. Thứ nhất: từ chối xét xử vì không có thẩm quyền (jurisdiction).
  2. Thứ hai: khuyên các nạn nhân về VN để kiện.
  3. Thứ ba: Nếu không đồng ý với phán quyết thì có quyền kháng án.

Ngày 24 tháng 10, luật sư của các nạn nhân đã nộp đơn kháng án tại tòa Thượng
Thẩm và hiện đang chờ kết quả.

Q 4: Khoảng bao lâu thì có kết quả của tòa Thượng Thẩm?

A 4: Thường thì khoảng từ 2 – 4 tháng – tòa Thượng Thẩm sẽ có quyết định. Tuy
nhiên, trong trường hợp này – vì số đơn kiện quá đông và đây là một vụ án liên quan
đến luật pháp của đa quốc gia: Việt Nam – Đài Loan- Hoa Kỳ và Liên Hiệp Quốc
nên sẽ lâu hơn bình thường.

Q 5: Formosa đã nhận lỗi và đền bù $500 triệu USD.Vậy nạn nhân phải căn cứ vào 
đâu để có thể kiện Formosa mà có cơ hội thành công? Hơn thế nữa, nếu nạn nhân 
không nhận được đền bù thì phải kiện nhà nước VN là người đã nhận tiền 
mà không làm đúng nhiệm vụ mới hợp lý?

A 5: Theo Bộ Luật Dân Sự Tố Tụng của VN đã quy định rõ ràng là: bất kỳ người nào bị
một người khác hoặc một tổ chức có tư cách pháp nhân làm hại đến tinh thần, vật
chất thì đều có quyền kiện – để đòi bồi thường sự thiệt hại cả về vật chất & tinh thần
một cách thỏa đáng. FORMOSA – sau khi nhận lỗi đã vội vã chịu bồi thường $500 triệu
USD – mà không căn cứ vào một cuộc điều tra nào – để cho biết sự thiệt hại thực tế là
bao nhiêu. Formosa cũng đã trả tiền cho nhà nước VN theo sự đồng ý của Formosa & nhà nước VN – như một số tiền bảo kê giữa hai bên – mà không có ý kiến hoặc sự ủy quyền của các nạn nhân. Do đó, trên nguyên tắc – Formosa vẫn chưa đền bù cho
người dân VN hoặc đền bù cho họ một cách không thỏa đáng. Chưa kể đến – hầu hết
7,875 nạn nhân nộp đơn kiện là những người chưa nhận được một sự đền bù nào.
Một số nhỏ còn lại nhận được số tiền đền bù rất nhỏ nhoi, không xứng đáng với những
thiệt hại của họ.

Q.6 : Từ trước đến nay chúng tôi được biết rằng : vụ việc xảy ra ở đâu thì phải kiện tại
tòa án nơi đó. Thảm họa môi trường do công ty Formosa gây nên đã xảy ra tại Hà Tĩnh,, Việt Nam. Nạn nhân phải căn cứ vào đâu để có thể kiện Formosa tại Đài Loan và Hoa Kỳ?

A 6: Nguyên tắc này đã là quá khứ.Hiện tại vì có nhiều đại công ty làm ăn tại đa
quốc gia. Những vi phạm hay tranh chấp liên quan đến người dân hoặc các công ty
thuộc nhiều quốc gia – nên nhiều tòa án đã cho phép những vụ kiện tụng tại nơi nào
tiện lợi nhất cho hai bên. Các tòa án thường cho phép những người không có nhiều
phương tiện như những người nghèo hoặc gặp khó khăn trong việc di chuyển hoặc nếu
có những bằng chứng – nếu không được phân xử tại tòa án mà họ yêu cầu thì họ khó
có thể có được một bản án công bằng. Trong trường hợp này – 7,875 nạn nhân sẽ
không thể khiếu kiện tại VN được. Bằng chứng cho thấy – họ đã bị tòa án VN từ chối.
Họ còn bị ngăn cản, đánh đập, bỏ tù. Vì thế, cơ hội để được xét xử tại Đài Loan hay Hoa Kỳ sẽ rất cao.

Xin xem Án Lệ tại tòa án Hoa Kỳ – vào tháng 3 năm 2019 vừa qua – đã cho phép một vụ tranh chấp đất đai tại Peru giữa gia đình The Chaupe – người Peru và công ty Newmont Mining Corp (khai thác mỏ Hoa Kỳ). Tòa Sơ Thẩm tại Hoa Kỳ đã bác đơn kiện của gia đình The Chaupe và yêu cầu họ phải trở về Peru. Nhưng sau khi gia đình này đưa đơn kháng án với lý do nếu xét xử tại Peru thì với tình trạng tham nhũng quá phổ biến tại Peru như hiện tại công ty có nhiều tiền và thế lực như công ty Newmont Mining, thì những người yếu thế như gia đình The Chaupe sẽ khó mà có thể được xét xử công bằng. Do đó, tòa Thượng Thẩm đã phán quyết — cho phép vụ kiện được xử tại Hoa Kỳ. Đây là một trong rất nhiều trường hợp đã xảy ra – làm thành những án lệ rất giá trị cho những vụ án đa quốc gia. Xin tham khảo Link dưới đây: Vụ kiện Cty Newmont Mining Corp.

Q.7: Nếu tòa Thượng Thẩm Đài Loan bác đơn kháng án thì các nạn nhân sẽ làm gì ? 
Tại sao không kiện thẳng tại Hoa Kỳ mà phải kiện tại Đài Loan cho mất thì giờ & tốn
 kém?

A 7: Luật sư của các nạn nhân sẽ kháng án lên Tối Cao Pháp Viện Đài Loan. Nếu
Tối Cao Pháp Viện Đài Loan từ chối thì vụ án sẽ có cơ hội được đưa sang Hoa Kỳ.
Nếu vụ việc được tòa án Hoa Kỳ chấp nhận xét xử thì sẽ là một việc rất may mắn cho
các nạn nhân. Vì dù gì, Hoa Kỳ cũng có luật bảo vệ môi trường chặt chẽ hơn và nâng
đỡ các nạn nhân nhiều hơn. Không thể kiện thẳng tại Hoa Kỳ. Vì theo nguyên tắc
nơi nào có nhiều lý do hơn để kiện – thì sẽ phải kiện tại nơi đó trước. Các nạn nhân
Formosa đã kiện tại Tòa Kỳ Anh, Hà Tĩnh. Đơn của họ đã bị trả về. Họ còn bị đánh đập,
ngăn cản, bỏ tù. Đài Loan có tới 13 công ty trong Hội Đồng Quản Trị của công ty Gang
Thép Formosa – nên nơi thứ hai sẽ phải là Đài Loan. Và nếu nạn nhân không được xét
xử hay xét xử không công minh với bản án không công bằng của tòa Đài Loan – thì nạn
nhân có quyền chuyển sang Hoa Kỳ để xin xét xử.

Q 8: Phản ứng của công ty Formosa ra sao? Trước một lúc nhận đơn kiện của
 3 tòa án từ

  1. Đài Loan (Á Châu)
  2. Hoa Kỳ (Mỹ Châu)
  3. Liên Hiệp Quốc (Âu Châu)

Dư luận của thế giới như thế nào?

A 8: Chúng tôi nghĩ rằng họ đã rất bất ngờ – vì họ nghĩ rằng: nhờ sự bảo kê của
nhà nước/VN – vụ án đã chìm xuống. Nhưng nay, họ đã phải mướn 3 tổ hợp luật
sư để đối đầu với luật sư của các nạn nhân – trước 3 tòa án nêu trên. Thắng lợi đầu
tiên này của Cộng Đồng Người Việt Hải Ngoại – đã được các tổ chức pháp lý quốc tế,
các tổ chức tranh đấu cho môi trường & nhân quyền và báo chí thế giới ca tụng và
ngưỡng mộ đặc biệt – trước tinh thần “chị ngã, em nâng” & “lá lành, đùm lá rách” của
Người Việt Hải Ngoại – tuy xa quê hương đã lâu nhưng vẫn không làm ngơ trước sự
đau khổ của đồng bào trong nước.

Q 9:  Hội cho biết cần số tiền $550,000 để lo các vụ kiện. Nếu số tiền này hết – mà vụ 
kiện vẫn chưa xong thì lấy tiền đâu – để theo đuổi vụ kiện tới cùng? Hay là khi hết 
tiền rồi thì … vụ kiện sẽ bị bỏ dở?

A 9: Số tiền $550,000 USD là do sự tính toán của 5 tổ hợp luật sư – để trả cho việc
lập hồ sơ, chi phí phiên dịch, chi phí của các cuộc thử nghiệm, các nhân chứng chuyên
môn, cố vấn chuyên gia Luật Quốc Tế. Hầu hết các luật sư sẽ chỉ nhận thù lao sau
khi thắng kiện.

Q 10: Nếu thắng kiện, ai sẽ nhận được tiền đền bù?  Có khi nào nhà nước CSVN lại 
ăn chận những số tiền này hay không?

A 10: Các tổ hợp luật sư sẽ lập ra Ủy Ban theo dõi việc đền bù. Nếu có sai phạm sẽ có
những biện pháp chế tài thích đáng như: bị phạt gấp nhiều lần số tiền sang đoạt của các nạn nhân.

Tình hình  tài chánh của Hội JFFV tính đến đầu tháng  2, 2020.

Tổng kinh phí cần:   $550,000.00
Ngân quỹ còn thiếu:    $157,500.00

CHI & THU TRONG 3 NĂM QUA

1) THU :

– Gây quỹ tại Houston tháng 8, 2017:   $137, 000
– Gây quỹ tại Dallas: Tháng 2, 2018:  $98,000
– Gây quỹ tại Na Uy, Tháng 9, 2018:    $13,500
– Gây quỹ tại Đan Mạch, Tháng 9, 2018:  $6,000
– Gây quỹ tại San Jose, tháng 8, 2019:    $73,000
– Gây quỹ tại Atlanta, Tháng 8, 2019:  $65,000

TỔNG SỐ THU:  $392,500.00

2)  CHI :

– Phiên dịch hồ sơ : $48,000.00
– Phòng Lab: $12,000.00
– Tiền tòa: $40,200.00
– Chi Phí Luật sư: $58,000.00
– Consultants: $35,750.00
– In ấn: $5,700.00
– Điều tra và hồ sơ: $27,500.00
– Hỗ trợ nạn nhân: $5,500.00

TỔNG SỐ CHI : $232,450.00

Tiền còn lại trong quỹ: $160,050.00